04 - ŚLADY PO ANTENIE NADAJNIKA BABICE.

04.07 ZASKAKUJĄCE EFEKTY POSZUKIWAŃ ŚLADÓW PO ZESPOLE ANTENOWYM DRUGIM.

Największe trudności jak już wspomniałem, miałem z odnalezieniem elementów masztu dziesiątego. Chodzenie po bagiennym terenie,
gęsto zarośniętym i pokrytym kolczastymi krzewami było bardzo uciążliwe, a nawet niebezpieczne. Wstępne ich położenie uważałem,
że znałem na podstawie analiz dostępnych map (zamieściłem je wcześniej w części 02 PORTALIKU BABICE),
na których zaznaczyłem położenie masztów anteny, metodą wcięcia. Jednak ustalenie położenia fundamentów nóg masztów,
w tak gęsto zalesionym i zarośniętym terenie na podstawie mapy, było bardzo nie dokładne, gdyż zarówno fundamentów podstawy cewki
jak i masztów w oczekiwanym miejscu nie znalazłem. Długo szukałem podstawy cewki dziesiątej.  Po kilkudniowych bezowocnych
poszukiwaniach, zwróciłem się o pomoc do działkowiczów. Opisałem im jak wygląda poszukiwany przeze mnie element i pytałem,
czy się z nim spotkali. Otrzymałem odpowiedź negatywną. Zrezygnowany postanowiłem przerwać poszukiwania, jednak w czasie odwrotu,
bardzo zawiedziony, postanowiłem sprawdzić, czy czasem podstawa cewki dziesiątej nie znajduje się, tak jak wszystkie dotychczasowo
znalezione, przed „swoimi” masztami, a jako ostania, za masztem. Rzeczywiście tak było. Odnalazłem w pierwszej kolejności,
podążając w kierunku północnym, fundamenty nóg masztu dziesiątego. Pierwszym był fundament nogi masztu, licząc od nadajnika,
jako drugi z prawej strony, usytuowany na kierunku północno wschodnim.
Znajdował się w rogu dwóch rowów z wodą, z których jeden przebiegał równolegle do wspomnianej drugiej uczęszczanej dróżki,
a drugi biegł w okolice działek, dlatego był nie widoczny i niedostępny. Udało mi się zrobić, znacznie później jesienią,  z za rowów,
od strony ścieżki, zdjęcie fundamentów nogi masztu dziesiątego, rys. 1a, na którym widać z lewej strony,
wspomniany rów biegnący w stronę działek.

Rys. 1a Fundament nogi masztu 10 znajdujący się u zbiegu rowów, zdjęcie z kierunku płn-wsch.

Odnalazłem i sfotografowałem również pozostałe fundamenty nóg masztu. W ten sposób po długich przeszukiwaniach terenu przed masztem,
upewniłem się, że w spodziewanej odległości przed masztem, podstawy cewki dziesiątej nie było. Dlatego też zagłębiając się
z wielkimi trudnościami w teren za  masztem, często krążąc w jej pobliżu, odnalazłem fundament podstawy cewki dziesiątej.
Jej wnęka sześcienna, mimo zmiany jej umiejscowienia w stosunku do swojego masztu, była skierowana tak jak pozostałe,
w kierunku na północ. Ponieważ dotarcie do masztu dziesiątego jest bardzo trudne, a więc elementy z nim związane są mało,
a może wcale nie znane, przytaczam więcej ich fotografii.

Fundamenty nóg feralnego, ostatniego, dziesiątego masztu, wykonane w styczniu 2008 roku przedstawiają rys. 1b – rys.  1d.

rys. 1b Pierwszy fundament nogi masztu 10 widziany od strony płd, 2008_01_30.

rys. 1c Drugi fundament nogi masztu 10 widziany od wsch, 2008_01_30.

rys. 1d Trzeci fundament nogi masztu 10 widziany od płd, 2008_01_30.

a podstawę cewki współpracującą z nim wykonane latem 2007 roku rys. 2a - rys. 2d.

rys. 2a Widok wnęki podstawy cewki 10 od strony północnej, czyli od strony Mościsk.

rys. 2b Widok podstawy cewki 10 od strony wschodniej.

rys. 2c Widok z boku podstawy cewki 10.

rys. 2d Widok wnętrza podstawy cewki 10.

Uzyskałem w ten sposób wskazówkę, że podobnie mogło być z nie istniejącym już, również krańcowym masztem pierwszym,
zespołu anteny pierwszej. Tak więc z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że długość całkowita obu anten,
pierwotnie określona we wszystkich dostępnych źródłach jako L_c = 384[m]x9 = 3456[m] winna być zwiększona o około dwie odległości cewek
od masztów krańcowych ok. 2x50[m] = 100[m], czyli być równa ok. L_c = (3456 +100)[m] = 3556[m].
Taką całkowitą długość obu anten przyjąłem, zaznaczając je na szkicu - mapie, rys. 3, który przytaczam.

rys. 3 Linia anten i ślady masztów z zaznaczoną długością obu zespołów antenowych.

W tym momencie uważałem, że moje poszukiwania pozostałości po obu zespołach antenowych dobiegły końca. Jednak byłem w błędzie.
Pragnąłem tylko jeszcze wyjaśnić, w jaki sposób, umieszczając podstawę cewki dziesiątej za masztem, rozwiązano problemy:
 przewodów zasilających, kończących swój bieg na skrajnych masztach i doprowadzenia z nich przewodu promieniującego do cewki.
Maszt pierwszy, jak wiemy już nie istnieje, dlatego z wielkimi oporami zmuszony byłem powrócić do feralnego i uciążliwego dla mnie
masztu dziesiątego, a właściwie fundamentów jego nóg i podstawy cewki dziesiątej.
Po żmudnych poszukiwaniach, mimo, że już te elementy wcześniej odnalazłem, dotarłem do nich.

Spodziewałem się znaleźć także dwa odciągi antenowe w odległości ok. 50 m od podstawy cewki, (przypominam znajdującej się
w tym przypadku, za masztem), tak jak to miało miejsce w wymienionych wcześniej masztach. Jakie było moje zaskoczenie,
gdy latem 2007 roku  w odległości ok. 7.5 skalowanych kroków, czyli ok. 7.5x1,5[m] = 11.2 m znalazłem dwa potężne bloki betonowe,
rys. 4a, z dwunastoma stalowymi uchwytami w postaci grubych płaskowników, z otworami o średnicy ok. 3 cm. Poprzednio były one,
mimo że znajdowały się bardzo blisko podstawy cewki, prawie nie widoczne, zakryte bujną roślinnością i dlatego ich nie dostrzegłem.

Rys. 4a Widok dwóch betonowych bloków ze stalowymi uchwytami.

Kilka zdjęć unikalnych i prawdopodobnie jedynych tych obiektów, wykonanych późną jesienią 2007 roku, przedstawiam na rys. 4b – rys. 4e.

rys. 4b Widok od strony cewki, obu odciągów przewodów masztu 10, 2007.11.28.

rys. 4c Widok lewego odciągu przewodu od strony cewki masztu 10, 2007.11.28.

rys. 4d Widok prawego odciągu przewodów od strony cewki masztu 10, 2007.11.28.

rys. 4e Widok odciągów i podstawy cewki 10 od płn, 2007.11.28.

Te wielkie dwa bloki betonowe z uchwytami, nie były po pierwsze, usytuowane prostopadle do linii masztów i równolegle do nich,
a pod pewnymi kątami i rozmieszczone symetrycznie do niej. Po drugie, płaszczyzna z stalowymi płaskownikami była znacznie pochylona,
odchylona w stronę szczytu masztu. Odległość obu bloków betonowych od linii masztów była różna, na poziomie zewnętrznej
ich krawędzi wynosiła 2.10 m, a na poziomie wewnętrznej krawędzi 2.44 m. Bloki miały długość ok. 3.67 m , szerokość ok. 1.85 m
i średnią wysokość ponad gruntem ok. 0.16 m. Ich kształt, rys.  5a, był podobny do muru oporowego. Nie miały jednakowej grubości,
a uchwyty umieszczono jak wspomniałem na pochylonej płaszczyźnie. Ich usytuowanie wzajemne i względem podstawy cewki
oraz  nóg masztu, schematycznie przedstawia rys. 5b.

Rys. 5a Obraz nadziemnej części betonowego bloku z uchwytami.

Rys. 5b Wzajemne usytuowanie: śladów odciągów przewodów, podstawy cewki i nóg masztu 10.

Takie ich kształty, geometria i usytuowanie świadczyć może, że służyły one jako odciągi dla przewodów zasilających elementy promieniujące,
zawieszonych na poziomych dźwigarach o długości 46 m umieszczonych na szczycie masztu i odciążające szczyt masztu dziesiątego
od sił wzdłużnych wywieranych na niego przez przewody zasilające, kończące tutaj swój bieg. Proponuję nazwać te bloki jako odciągi przewodów,
w odróżnieniu od odciągów cewek i anten, o których była mowa wcześniej. Należy sądzić, że takie same odciągi znajdowały się przed masztem
pierwszym. Oczywiście, że przewody zasilające, idące ze szczytów masztów pierwszego i dziesiątego biegłyby ukośnie poprzez własne cewki
strojeniowe do własnych odciągów przewodów, a więc mogły służyć jako przewody antenowe, promieniujące energię w. cz., podobnie
jak to przyjąłem dla masztów piątego i szóstego.

Omawiane odciągi odnalazłem 08.10.2007. Wiedza jaką uzyskałem badając otoczenie masztu dziesiątego skłoniła mnie do rewizji
moich pierwotnych poszukiwań dotyczących masztu pierwszego. Szukałem bowiem wtedy podstawę cewki za masztem pierwszym.
Dlatego nurtowała mnie myśl, aby sprawdzić, czy tego rodzaju odciągi przewodów nie zachowały się na początku zespołu antenowego pierwszego,
czyli przed nie istniejącym już masztem pierwszym, którego fotografie burzenia zamieściłem w pierwszej mojej publikacji [1].
Wtedy teren ten nazywałem GROTY, obecnie teren ten jest osiedlem LATCHORZEW. Znając odległość od masztu drugiego,
w jakiej powinny się one znajdować (przyjąłem, że będzie ona taka sama jak dla masztu dziesiątego), wybrałem się 08.10.2007
na jego poszukiwania. W linii masztów go nie znalazłem, gdyż teren do ulicy Henryka Hubala DOBRZAŃSKIEGO jest zabudowany.
Stoją tam domki jednorodzinne. Jakie było jednak moje zdziwienie, gdy po drugiej stronie ścieżki, biegnącej równolegle do linii anten,
w odległości ok. ośmiu skalowanych kroków, 8x1.5 = 12 m od niej i przy samej drodze do Babic, odnalazłem stojący blok takiego odciągu,
rys.  6a, o rozmiarach poziomych jak te odnalezione za masztem dziesiątym, jednak o wysokości ok. 1.70 m.

Rys. 6a Blok odciągu przewodów na początku linii anten, widziany od ulicy H. H. DOBRZAŃSKIEGO.

Prawdopodobnie, z powodu jego masywnej budowy, zrezygnowano z jego burzenia dla odzyskania terenu pod budowę domku podobnego
do pokazanego na  rys.  6b. Został wydobyty z gleby i przetransportowany z miejsca gdzie się znajdował, poza teren budowy. Tam też się znajduje.

Rys. 6b Domek jednorodzinny stojący na miejscu, gdzie znajdowały się wg moich obliczeń odciągi przewodów,
na początku pierwszego zespołu antenowego.

Widoki tego bloku i jego płaskowników, przedstawiają rys. 6c – rys. 6h. Ilość i rozmiary płaskowników są takie same,
jak w odciągu przewodów za końcowym maszcie dziesiątym. Jednak przymocowane są do nich, za pomocą dwóch masywnych stalowych śrub,
dodatkowe płyty stalowe z trzema otworami, które łączą dwa płaskowniki parami.

Rys. 6c Blok odciągu przewodów na początku linii anten, widziany od strony domku jednorodzinnego.

Rys. 6d  Widok od dołu: pierwszych płaskowników, śrub, płyty z otworami, bloku odciągu przewodów.

Rys. 6e Widok od dołu środkowego podwójnego płaskownika z dodatkową płytą z otworami i podkładką.

Rys. 6f Widok odgiętego do góry trzeciego podwójnego płaskownika z dodatkową płytą z trzema otworami.

Tak więc znalezisko to, potwierdza moje przewidywania, że odciągi przewodów masztów krańcowych są zagłębione w gruncie na znaczną
głębokość i dostarcza informacji o wysokości takiego odciągu, co umożliwia oszacowanie na jaką głębokość są  zagłębione odciągi
za masztem dziesiątym i jaka jest masa jednego takiego odciągu.

Blok odciągu przewodów zagłębiony jest na głębokość: (1.7 – 0.16) [m] = 1.54 [m], co stanowi 90.5 % jego wysokości.
Jego objętość jest równa ok. V = 3.67x1.85x1.70[m³] = 11.54 m³. Przyjmując ciężar właściwy jednego metra sześciennego betonu suchego
zwykłego, rzędu 2.500 [kg/m³], pomijając masę zbrojeń, znajdujemy jego masę M = Vx2.500 = 11.54x2.300 [m³]x[kg/m³  ] = 28.850 kg.

Rys. 6g Usytuowanie bloku betonowego odciągu przewodów, jaki znajdował się przed masztem pierwszym,
względem drogi do Babic i ścieżki po której kiedyś dyżurowali strażnicy anteny.

Czyli dla utrzymania w równowadze, ośmiu przewodów (jak obecnie wiem, nie ośmiu, a szesnastu) na dźwigarach masztów doprowadzających
energię w. cz. ze szczytów masztów do promieniujących przewodów masztów dziesiątego i prawdopodobnie pierwszego,
zastosowano co najmniej masę 2x28.85 kg = 57.700 kg . Usytuowanie odnalezionego i zidentyfikowanego bloku odciągu przewodów
za masztem pierwszym, wykonane z poziomu domku, rys. 6b, pokazuje rys. 6g . Na koniec pokazuję zdjęcie odciągu przewodów masztu
krańcowego pierwszego, rys. 6h, wykonane jesienią 2007.11.28, gdy wykonywałem kontrolne zdjęcia odciągu przewodów masztu dziesiątego.

Rys. 6h Zbliżenie odciągu przewodów masztu 1, krańcowego, 2007.11.28.

Podczas kolejnej penetracji, na terenie w pobliżu odciągów przewodów masztu dziesiątego, odkryłem jeszcze kilka innych elementów.
Ponieważ są to całkowicie nowe obiekty, charakterystyczne tylko dla masztu dziesiątego, a prawdopodobnie ogólniej dla masztów skrajnych
anteny, przedstawię najpierw szkice ich rozmieszczenia względem fundamentów masztu dziesiątego, rys. 7a,
i względem podstawy cewki 10 oraz odciągów przewodów, rys. 7b, a dopiero potem wygląd.

Rys. 7a Szkic rozmieszczenia dodatkowych elementów w okolicy masztu 10.

Rys. 7b Szkic: podstawy cewki, dwóch odciągów przewodów i wsporników cewki oraz czterech odciągów cewki w okolicy masztu 10 z opisem.

Rys. 7c Szkic z orientacyjnymi wymiarami elementów masztu 10.

Nowymi elementami są dwa elementy które nazwałem wspornikami cewki, rys. 7a i rys. 7b, rozmieszczone symetrycznie względem
linii anten, masztów, w postaci fundamentów o przekroju prostokątnym, o rozmiarach 67 cm i 45 cm, w których są widoczne resztki
dwóch stalowych ceowników o szerokości ok. 12 cm i długości ramion ok. 6 cm. Prawy fundament wspornika względem odciągów przewodów
jest prawie nie naruszony, rys. 8a, natomiast lewy ma postać szczątkową, rys. 8b. Znajdują się one od okrągłej krawędzi podstawy cewki
w odległości ok. 2.6 m, a względem linii masztów, anten w odległości ok. 3 m

Rys. 8a Ślad po prawym względem odciągów przewodów wsporniku cewki 10.

Rys. 8b Ślad po prawym względem odciągów przewodów wsporniku cewki 10.

Pragnę zwrócić uwagę posługując się rys. 7c, na dalsze różnice. Fundamenty odciągów cewki dziesiątej, rys. 8c, są o połowę mniejsze
od fundamentów odciągów środkowych cewek, mają postać kwadratu o boku 0.76 m, ponadto są inaczej usytuowane w stosunku do niej.
Ciekawy jest ślad odciągu cewki, rys. 8f i rys. 8g, z resztkami obejmy haka, którą nazwałem „szeklą” i linki.
Potwierdza to, że moje przypuszczenia dotyczące odciągów są bardzo prawdopodobne.

Rys. 8c Widok fundamentu nadmiernie wystającego, prawego względem odciągów przewodów,
odciągu cewki 10, na tle podstawy cewki 10, 2007_12_15.

Rys. 8d Widok w zbliżeniu fundamentu nadmiernie wystającego, prawego względem odciągów przewodów,
odciągu cewki 10 z hakiem, 2007_12_15.

Rys. 8e Widok w kierunku prostopadłym do linii  masztów, prawego odciągu cewki 10 i jej wspornika, 2007_12_15.

Rys. 8f Prawy odciąg cewki 10, oddalony najdalej od podstawy cewki, z hakiem, „szeklą” i resztką linki, 2007_12_15.

Rys. 08g Zbliżenie „szekli” i resztki liny prawego odciągu anteny 10, 2007_12_15.

Z poprzednich opisów wiadomo, że podstawy cewek masztów środkowych, znajdują się prawie w środku czterech swoich odciągów,
natomiast w maszcie końcowym dziesiątym, rys. 7a - c, w centrum czterech mniejszych odciągów cewki dziesiątej znajdują się
wspomniane dwa, symetrycznie rozmieszczone wzglądem osi masztów, fundamenty ze stalowymi ceownikami.
Może to sugerować, iż odprowadzenie od przewodu promieniującego do cewki zrealizowane było nie bezpośrednio, jak w cewkach masztów
środkowych, a poprzez konstrukcję z dwóch wsporników z czterema ceownikami. Dlatego nazwałem je wspornikami cewki.

Chciałem wspomnieć, kończąc dokumentowanie głównych śladów po całej antenie nadajnika w Babicach na łamach BABICKIEGO PORTALIKA INTERNETOWEGO, ostatnio na specjalnej stronie www.nadajnik-babice.pl, że byłem skłonny podać na łamach „ODKRYWCY”
uzyskane kolejne informacje, jakie udało mi się uzyskać. Jednak nie skorzystano z mojej oferty. Dlatego z radością
i wdzięcznością korzystam z gościnności BABICKIEGO PORTALIKA INTERNETOWEGO. Nadmieniam, że nie jest to koniec moich penetracji.
Ich wyniki opiszę. Noszę się także z zamiarami upublicznienia posiadanych, otrzymanych od czytelników Internetu, również i z zagranicy,
unikalnych zdjęć całego obszaru Anteny i budynków Nadajnika. Nie mogłem uwierzyć, że teren gdzie zbudowano ten obiekt tak mógł wyglądać.
Jednak wstrzymuję się z zamieszczeniem tych zdjęć, bojąc się naruszenia praw autorskich ich wykonawców.

Oprócz zdjęć otrzymałem także, od życzliwych i rozumiejących potrzebę zachowania maksimum wiadomości o tak chlubnej polskiej inwestycji,
czytelników Internetu, artykuł napisany 2 styczniu 1924 roku, przez amerykańskich specjalistów i projektantów tej inwestycji.
Będę chciał, kierując się takimi samymi przesłankami, jak w przypadku zdjęć, podzielić się informacjami tam zawartymi.
Są one bardzo ciekawe.

PS. Już w ostatniej chwili, 2009.09.28,  całkiem przypadkowo odnalazłem fundament nogi masztu pierwszego, o którym wyżej pisałem:

„Maszt pierwszy, jak wiemy już nie istnieje” oraz ”Dlatego nurtowała mnie myśl, aby sprawdzić, czy tego rodzaju odciągi przewodów
nie zachowały się na początku zespołu antenowego pierwszego, czyli przed nie istniejącym już masztem pierwszym,
którego fotografie burzenia zamieściłem w pierwszej mojej publikacji [1].”
Umożliwiło mi to także zidentyfikować zdjęcie fundamentu masztu jakie wykonałem latem  1985 roku.
W pierwszej chwili miałem zamiar opisać to w tej części, jednak zdecydowałem się tego nie czynić. Gdyż te znaleziska ilustrują
jak pokrętnymi i stopniowo, poprzez pomyłki i błędy, pogłębia się nasza wiedza o NADAJNIKU i jego ANTENIE.
Jak wiele zależy ten proces od przypadku, wytrwałości i spostrzegawczości. Dlatego nie zakończę już obecnie, opis śladów po antenie.

[1] ODKRYWCA nr 8 (103), sierpień 2007- „Co pozostało po antenie radiostacji Babice”, Ireneusz DOBIECH.

[2] Atlas Miasta WARSZAWA, wydawnictwo COPERNIKUS z 2001-2002 r.

Ireneusz Dobiech, październik 2009 (napisane w sierpniu 2009 r.)

CIĄG DALSZY NASTĄPI