15 - DŁUGOŚĆ ANTENY OSZACOWANA ZE ZDJĘĆ

W części 04.07 napisałem: ”Największe trudności miałem z odnalezieniem elementów masztu dziesiątego.
Chodzenie po bagiennym terenie, gęsto zarośniętym i pokrytym kolczastymi krzewami było bardzo uciążliwe, a nawet niebezpieczne.
Ustalenie położenia fundamentów nóg masztów, w tak gęsto zalesionym i zarośniętym krzewami terenie, na podstawie mapy, było bardzo nie dokładne,
gdyż zarówno fundamentów podstawy cewki jak i masztów w oczekiwanym miejscu nie znalazłem.”
Moje poszukiwania w tym zakresie skoncentrowałem na odnalezieniu podstawy cewki dziesiątej, uważałem że znajdującej się tak jak w innych masztach
anteny drugiej, przed ich masztami. Jednak odnalazłem w pierwszej kolejności, podążając w kierunku północnym, fundamenty nie podstaw cewki,
a nóg masztu dziesiątego. Było to dla mnie zaskoczeniem i tłumaczyło dodatkowo, dlaczego tak trudne były moje poszukiwania.
Perypetie związane z określeniem ilości i umiejscowienie elementów związanych z krańcowym masztem dziesiątym
i wyciągnięte na podstawie uzyskanych wiadomości wnioski, dla nie istniejącego masztu pierwszego, opisałem w wspomnianej części 04.07,
a ilustrowały je dla masztu dziesiątego rys. 7a w postaci opisu i rys. 7c z wymiarami.

Rys. 7a część 04.07 Szkic rozmieszczenia dodatkowych elementów w okolicy masztu10.

Jednym z nich był wniosek, iż długość całkowita obu anten, pierwotnie określona we wszystkich dostępnych źródłach jako La = 384[m]x9 = 3456[m]
winna być zwiększona o około dwie odległości cewek od krańcowych masztów. Jednak nie widziałem wówczas potrzeby, jak również nie mogłem,
z powodu bardzo zarośniętego terenu krzewami i drzewami, określić odległość podstawy cewki od ich masztów.
Dlatego przyjąłem, że były one równe takiej samej odległości jak dla masztów pośrednich, a więc ok. 2x50[m] = 100[m].
Taką też odległość zaznaczyłem na rys. 7c część 04.07. Czyli całkowita długość obu anten wynosiłaby wówczas ok. La = (3456 +100)[m] = 3556[m].

Rys. 7c część 04.07 Szkic z orientacyjnymi wymiarami elementów masztu 10.

Jednak w pewnym momencie, po otrzymaniu od internautów cennych zdjęć Nadajnika Babice z czasów jego świetności,
mogłem powrócić do oszacowania w jakiej odległości od masztów skrajnych, znajdowały się podstawy cewek tych masztów.
I tym samym doprecyzować rzeczywistą całkowitą długość jego anteny. Jedno z takich zdjęć zamieszczone zostało na fot. 4 części 04.08.
Na zdjęciu tym widoczne są wszystkie elementy anteny, również skrajne maszty. Jednak maszt dziesiąty jest słabo widoczny, natomiast pierwszy maszt,
już nie istniejący, znajduje się na pierwszym planie i widać go stosunkowo wyraźnie.
Wykorzystałem to zdjęcie do oszacowania bardziej wiarogodnych odległości pomiędzy podstawowymi jego elementami.
Były to stosunkowo dobrze widoczne ślady fundamentów: masztu, podstawy cewki i odciągów przewodów, pokazane na rys. 1.
W tym celu sporządziłem wykorzystując odpowiedni program, szkic rozmieszczenia wspomnianych elementów masztu pierwszego anteny,
znajdujących się w jego okolicy, pokazany na rys. 1 i w powiększeniu na rys. 2.
Umożliwił mi on po jego normalizacji pomiar odległości pomiędzy elementami tego masztu.

Rys. 1 Szkic rozmieszczenia obiektów masztu 1 na tle obrazu ze zdjęcia terenu Nadajnika Babice.

Rys. 2 Powiększony fragment obiektów w okolicy skrajnego masztu pierwszego.

Zdawałem sobie sprawę z tego, że zdjęcie to nie umożliwia dokładne określenie odległości, a to dla tego, że antena na zdjęciu widoczna jest w perspektywie,
co powoduje malenie rzeczywistych rozmiarów wraz z ich oddalaniem się. Dlatego też znormalizowałem szkic z rys. 2
według rozstawu masztów, a także według rozstawu jego nóg. Szkic rozmieszczenia wymienionych elementów znormalizowany względem odległości
między masztami przedstawia rys. 3, a względem rozstawu nóg masztu, rys. 4.

Rys. 3 Szkic ilustrujący rozmieszczenie elementów w okolicy masztu pierwszego znormalizowany względem rozstawu masztów.

Określone ze szkicu rys. 3, czyli przy jego normalizacji względem rozstawu masztów, odległości wynosiły:
odciągów przewodów od podstawy cewki ok. 12.6 m; natomiast podstawy cewki od środka masztu ok. 110 m.

Rys. 4 Szkic ilustrujący rozmieszczenie elementów w okolicy masztu pierwszego znormalizowany względem rozstawu nóg masztu.

Te same odległości określone ze szkicu rys. 4, czyli przy jego normalizacji względem rozstawu nóg masztu, były mniejsze i odpowiednio równe:
ok. 10 m i ok. 84 m. Przypominam, że latem 2007 roku, gdy znalazłem bloki betonowe znajdujące się za podstawą cewki masztu dziesiątego,
które nazwałem wówczas odciągami przewodów zasilających, określiłem, że znajdowały się one w odległości ok. 7.5 skalowanych kroków od podstawy cewki,
czyli ok. 7.5x1,5[m] = 11.2 m. Jest to odległość zbliżona do wartości średniej obu określonych wielkości dla masztu pierwszego: (12.6 + 10)[m]/2 = 11.3 m.
Jeśli przyjąć podobne rozumowanie w stosunku do drugiej szukanej wielkości, czyli odległości podstawy cewki od masztu,
wówczas odległość ta byłaby równa (110 + 84)[m]/2 = 97 m. Jest to odległość różniąca się znacznie od wartości tej odległości dla masztów środkowych,
jaką z konieczności przyjąłem w pierwotnych rozważaniach.
Szczęśliwie się złożyło iż po pewnym czasie mogłem oszacować te odległości również dla masztu dziesiątego. Umożliwiło mi to zdjęcie,
znajdujące się na stronie http://www.zemat.com/1944/, potocznie zwane zdjęciami Luftwaffe z okresu Powstania Warszawskiego,
dysponentem których jest pan Sylvester Korotynski. O zdjęciach tych powiadomił mnie prywatnie Pan Grzegorz Słomczyński.
Zwróciłem się do dysponenta z prośbą o pozwolenie wykorzystania jednego ze zdjęć. Otrzymałem od Pana Sylvestra Korotynskiego pozytywną odpowiedź,
z pewnymi wymaganiami, więc mogę interesujące mnie zdjęcia zamieścić. Jedno z nich, przedstawia widok wszystkich jeszcze stojących masztów,
w bardzo dogodnym położeniu, bo bez zniekształceń poziomych spowodowanych ukośnym wykonanie zdjęcia. Fragment tego zdjęcia przedstawia fot. 1.

Fot. 1 Fragment zdjęcia przedstawiający wszystkie maszty wraz z odciągami masztów skrajnych.
Źródło: National Archives USA/Sylvester Korotynski.
Ponieważ zdjęcie fot. 1 jest niezbyt wyraźne, wykonałem z niego kopię interesującego mnie fragmentu terenu
i naniosłem na nią szkic interesujących mnie obiektów, rys. 5. Widoczne są na nim maszt dziesiąty,
podstawa cewki dziesiątej i odciągi przewodów zasilających.

Rys. 5 Kopia wybranego fragmentu obrazu z fot. 1 z opisem i szkicem terenu wokół masztu 10 dla normalizacji względem nóg w poziomie.
Widok samego szkicu, znormalizowanego względem rozstawu nóg masztu, przedstawia rys. 6.

Rys. 6 Widok samego szkicu z rys. 5 znormalizowanego względem rozstawu nóg w poziomie.

Odczytane odległości ze szkicu rys. 6, sporządzonego ze zdjęcia nie zburzonych masztów i znormalizowanego według rozstawu nóg
masztu dziesiątego, wynoszą: odciągi masztu dziesiątego od środka masztu ok. 127 m, natomiast podstawa cewki od środka masztu ok. 113 m.
Podobne czynności wykonałem wykorzystując normalizacje względem masztów. Musiałem w tym celu wybrać większy fragment zdjęcia fot. 1,
aby umieścić na wybranej kopii równocześnie dwa maszty: dziewiąty i dziesiąty, dla odczytu odległości między masztami,
jak również odległości cewek od swoich masztów. Przedstawia go rys. 7. Natomiast same szkice przedstawiają: dla obu masztów rys. 8,
cząstkowe dla masztu dziewiątego rys. 9 i dla masztu dziesiątego rys. 10.

Rys. 7 Kopia wybranego fragmentu terenu z fot. 1 z masztami 9 i10, widokiem odciągów oraz podstaw cewek i szkicem wymiarowym.

Rys. 8 Szkic rozmieszczenia elementów masztu 9 i 10 wykonany z kopii zdjęcia.

Rys. 9 Usytuowanie elementów wokół masztu 9.

Odległości odczytane ze szkicu rys. 9 dla masztu dziewiątego były następujące: podstawy cewki (znajdującej się przed masztem)
od środka masztu Lcm =  ok. 56 m, rozstaw nóg masztu Lnm = ok. 25 m,
a więc bliskie odległościom jakie odmierzałem niezbyt dokładną metodą kroków skalowanych.

Rys. 10 Usytuowanie elementów wokół masztu 10.

Natomiast odpowiednie odległości odczytane ze szkicu rys. 10 dla masztu dziesiątego były następujące:
podstawy cewki (znajdującej się za masztem) od środka masztu Lcm = ok. 123 m; rozstaw nóg masztu Lnm = ok. 25 m; odległość odciągów
przewodów od środka masztu Lpm = ok. 137 m; odległość odciągów przewodów od podstawy cewki Lpc = (137.4 – 122.9) m = ok. 14.5 m.
Ta ostatnia odległość jest większa od tej pomierzonej za pomocą skalowanych kroków, określonej jako ok. 12 m.
Również pozostałe wielkości są zawyżone w stosunku do poprzednio otrzymanych ze szkiców, sporządzonych z obu zdjęć.
Wydaje się, że najbardziej prawdopodobne są odległości odczytane ze szkicu rys. 6, sporządzonego ze zdjęcia nie zburzonych masztów
i znormalizowanego według rozstawu nóg masztu dziesiątego, równe: odległość odciągów od środka masztu dziesiątego Lpm = ok. 127 m;
odległość podstawy cewki od środka masztu Lcm = ok. 113 m; odległość odciągów przewodów od podstawy cewki Lpc =  (127 -113) m = 14 m.
Tak więc schematyczne przestrzenne przedstawienie obrazujące współpracę odciągów z przewodami zasilającymi antenę,
przy wykorzystaniu odległości odczytanych ze szkicu znormalizowanego wg rozstawu nóg masztu dziesiątego, 
rys. 6, mogłoby w przybliżeniu wyglądać tak jak na rys. 11.

Rys. 11  Schemat przestrzenny, ilustrujący możliwe usytuowanie i wykorzystanie odciągów do odciążenia masztów,
na przykładzie przewodów zasilających antenę skrajnego masztu 10.

Po podjęciu takiej decyzji, otoczenie obiektów masztów skrajnych, a więc masztu dziesiątego i pierwszego należy skorygować.
Zwiększyć oddalenie cewek od środków masztów z wartości  Lcm = 50 m, jaką z konieczności przyjąłem, nie mogąc ich pomierzyć,
w moich wcześniejszych rozważaniach, do wartości znacznie większej Lcm = ok. 113 m.
Wówczas zwiększyłaby się również długość obiektu antenowego Nadajnika Babice do wartości La = (3456 + 2x113) =3682 m.
Celowo używam tutaj określenia długość obiektu antenowego, gdyż w skład tego obiektu wchodzą elementy promieniujące,
czyli właściwa antena i elementy pomocnicze w postaci odciągów przewodów.
Warto tutaj przytoczyć wyniki jakie uzyskałem na podstawie analiz map, w części 05.01,
dotyczące długości anteny i górnej części ogrodzenia Nadajnika Babice, fragmenty których przytaczam w Tabeli „Zbiorcza”.

         Tabela „Zbiorcza”;                                   bordowa     żółta      plan     średnie   rozbieżności

Długość górnej części ogrodzenia Xo:      1202.3    1185.2   1187.0    1191.5         0.9 %;

Długość anteny Xa:                                  3450.4   3445.4    4021.3    3639.0         11.1%

Mam dużą satysfakcję, że długość anteny określona ze zdjęć: fot. 4 części 04.08 oraz zdjęcia Luftwaffe z okresu Powstania Warszawskiego, fot.1,
La=3682 m jest bardzo bliska wartości długości średniej Xaśr = 3639 m określonej z historycznych map.
Rozbieżność pomiędzy tymi wartościami jest rzędu [La – Xaśr]/Xaśr= [3682 – 3639]x100%/3639 = 43x100%/3639 = 1.2 %.
Może to świadczyć, że pozostałe wielkości określone na podstawie map mogą być prawdopodobne.

 Ireneusz Dobiech, październik 2010 r. i czerwiec 2011 r.

CIĄG DALSZY NASTĄPI