05 ROZWAŻANIA DOTYCZĄCE INNYCH OBIEKTÓW NADAJNIKA

05.01 PRÓBA OKREŚLENIA Z MAP ROZMIARÓW I USYTUOWANIA BUDYNKÓW NADAJNIKA.

W tej części, po opisach ogólnych dotyczących Nadajnika, podjąłem próbę oszacowania na podstawie planu i map,
rozmiarów i usytuowania jego budynków, a w szczególności budynku jego elektrowni. Bowiem Nadajnik w Babicach,
oprócz dwóch antenowych zespołów i budynku „nadawczego” BN, z alternatorami,  posiadał jeszcze budynek elektrowni BE,
w której znajdowały się jego źródła zasilania w energię elektryczną. Jak ostatnio udało mi się ustalić, były to:
generator o mocy 500 kW, który mógł być napędzany turbiną parową o mocy 200 kW i przez 750-konny silnik Diesel’a
oraz bateria akumulatorów [1].

Ślady ruin, wysadzonego przez saperów niemieckich budynku nadawczego, są doskonale widoczne (pokażę je w jednej z kolejnych części),
natomiast o budynku jego elektrowni wiemy nie wiele. Na pewno znajdował się w pobliżu budynku nadawczego z alternatorami.
Świadczyć o tym mogą mapy, na których zaznaczony jest w pobliżu budynku nadawczego drugi budynek, mogący być budynkiem elektrowni.
Dlatego jest uzasadnione poszukiwanie informacji o jego usytuowaniu.

Moją uwagę zwrócił plan, który zamieściłem w części 02, rys. 1, [2], a pokazałem w obecnej  części na rys. 1, wykonany w skali 1:10.000,
a więc, wydawało mi się w pierwszej chwili bardzo niedokładny, przedstawiający położenie anteny nadajnika względem Fortu Babice.
Dalsze moje działania w kierunku jego wykorzystania, przekonały mnie, że się myliłem. Był to plan w skali najmniejszej, a więc powinien
być stosunkowo dokładny. Jednak podana na nim podziałka wydaje się była błędna. Bowiem długość anteny wg podanej skali była zaniżona.
Dla oceny jej prawdziwości wykorzystałem długość anteny, którą była znana i wynosiła dziewięć odległości między masztami,
czyli ok. 9x384[m] =3456[m]. Długość anteny na szkicu, która była równa 158[mm], otrzymuje się wykorzystując podaną podziałkę
długość rzeczywistą anteny 158x10.000[mm]= 1580[m]. Jest to długość prawie dwukrotnie mniejsza od oczekiwanej.

Rys. 1 Plan terenów radiostacji i osiedla w Boernerowie pod Warszawą.

Dlatego też dla określenia rzeczywistej skali tego planu, rozpocząłem poszukiwanie innych map, na których zaznaczone byłyby obiekty
nadajnika. Celowo nie wspominam o antenie, gdyż długość anteny w świetle moich badań jest wielkością nie jednoznaczną.
Inna jest długość jej aktywnej części, a inna długość całkowita, geometryczna. I nie wiadomo jaka długość była wzięta pod uwagę
przy oznaczaniu położenia anteny na mapie.

Podjąłem bardzo obszerne poszukiwania w Internecie, w brudnopisie niniejszej części w pozycji Literatura umieściłem kilka linków źródeł
z jakich korzystałem, jednak obecnie zrezygnowałem z podawania nadmiernej ich ilości, gdyż przekonałem się, że są one efemerydami.
Przestają po pewnym czasie być aktywnymi. Wysłałem także pismo do Instytucji wydawało mi się najbardziej odpowiedniej:
Biura Geodety Województwa Mazowieckiego, zajmującej się dokumentacją kartograficzną [3], w którym przedstawiłem swoją prośbę.
Kilkakrotna wymiana korespondencji w tej sprawie, (mimo wielkiej życzliwości osoby mi odpowiadającej) nie była mi pomocna.
W korespondencji tej, w skrócie przedstawiłem cel moich poszukiwań. Na moje ostatnie pismo już nie otrzymałem odpowiedzi.
Dlatego musiałem sam podejmować decyzję, z których map skorzystać i w jaki sposób.

Zdecydowałem się, dla określenia rzeczywistej skali planu z rys. 1, przeanalizować trzy mapy. Pokazałem i omówiłem je krótko, w części 02.
Jednak nie na wszystkich oznaczono budynki: nadawczy i ewentualny elektrowni. Dlatego też posłużyłem się wielkością znajdującą się
na wszystkich mapach, wystarczająco wyraźną i łatwą do zmierzenia, jaką jest zachodnia, środkowa część ogrodzenia terenu
Radiostacji. OMÓWIĘ DOKŁADNIEJ KOLEJNE MAPY JAKIE WZIĄŁEM POD UWAGĘ.  Pierwszą była mapa jaką pokazałem w 02 na rys. 2:
stosunkowo dokładna bo w skali 1:25.000, będącą przedrukiem bez zmian mapy z 1936 roku. Obejmowała ona duży obszar,
więc wziąłem pod uwagę jej fragment, obejmujący zachodnią część ogrodzenia terenu Radiostacji z anteną i podziałkę.
Niestety nie oznaczono na niej budynków Radiostacji. Dlatego też potraktowałem ją tylko jako kontrolną.

Rys. 2 Kopia zarysu odcinka ogrodzenia, sporządzona za pomocą programu ACAD z fragmentu mapy pokazanej w części 02 rys. 2.

Ponieważ nie oznaczono na mapie budynków, skopiowałem zarysy tylko podziałki i fragment ogrodzenia, pokazane na rys. 2.
Kopie tą oznaczyłem jako Żolibórz. Długość górnej części ogrodzenia określona z mapy Żolibórz była równa 1175.9 [m].

Drugą mapą jaką rozpatrzyłem, była mapa pokazana w 02 na rys 3, mniej dokładna od pierwszej, gdyż wykonana  w skali 1:100.000,
z 1923 roku. Przedstawiłem ją po specjalnej obróbce opisanej  w części 02 i tam pokazanej  na rys. 5. Oznaczono na niej budynki Radiostacji
i ogrodzenie. Wykorzystując program ACAD sporządziłem z niej również kopię zarysów: zachodniej części ogrodzenia, budynków,
siatki, dróg, podziałki i pokazałem na: rys. 3a. Nazwałem ją „bordowa”.

Rys. 3a Kopia zarysów obiektów z mapy pokazanej w części 02 na rys5, wykonana za pomocą programu ACAD, oznaczona jako bordowa.

Rys. 3b Powiększony szkic odczytanych podstawowych rozmiarów obiektów z rys. 3a.

Wykorzystując program ACAD i podziałkę, powiększyłem kopię z rys. 3a i określiłem rozmiary interesujących obiektów, rys. 3b.
Przyjąłem następujące określenia dla budynków: rozmiary równoległe do ogrodzenia jako szerokość (oś X),
prostopadłe do niego jako długość (oś Y). Otrzymałem następujące wielkości [m] zamieszczone w tabeli „bordowa”:

Tabela „Bordowa”

Długość górnej części ogrodzenia Xo:                                                                              1202.3
Długość anteny Xa:                                                                                                          3450.4
Szerokość budynku nadawczego Xn:                                                                                   48.8
Długość budynku nadawczego Yn:                                                                                       23.6
Szerokość przypuszczalnego budynku elektrowni Xe:                                                        27.8
Długość przypuszczalnego budynku elektrowni Ye:                                                            51.9
Odległość między budynkami nadawczym i przypuszczalnym elektrowni Xne:                 80.9
Odległość budynków mieszkalnych od przedniej ściany budynku nadajnika:                 452.5

Trzecią rozpatrzoną była mapa  pokazana w 02 rys. 6, przedstawiająca teren wokół Radiostacji Babice. Zaznaczone były na niej:
ogrodzenie, budynki oraz położenie 10 masztów antenowych Radiostacji obok Fortu IIa (Babice). Różne źródła podają, że przedstawia
stan z 1933 lub 1934 roku. Zwraca uwagę podana liczba pojedyncza w stosunku do budynku. Nie wiadomo, czy nie zauważono,
że na mapie zaznaczono dwa budynki, czy też w sposób świadomy, dwa znajdujące się na niej budynki określono jako budynek Radiostacji.
Poza tym nie wiadomo w jakiej skali była ona sporządzona. Są na niej zaznaczone dwie informacje: podziałki i siatka.
Na pierwszy rzut oka można przyjąć, że jest to mapa w skali podobnej jak mapa poprzednia, zamieszczona w części 02. rys. 3,
czyli w skali 1:100.000. Postępując podobnie jak poprzednio, obraz mapy przetransportowałem do programu ACAD i sporządziłem kopie zarysów,
znajdujących  się na niej obiektów. Stwierdziłem jednak, że  przyjmując wartość podziałki równą 1000[m] otrzymuje się wielkości zaniżone,
co ilustruje rys. 4a. Natomiast przyjmując, że bok siatki odpowiada odległości 1000[m], odległości pomiędzy masztami są zbliżone
do oczekiwanych. Ten przypadek ilustruje rys. 4b. Do dalszej analizy wziąłem wariant drugi, rys. 4b, czyli przyjmując odległość boku siatki
równy 1000[m], oznaczyłem ten zarys jako „żółty”.

Rys. 4a Kopia zarysów z mapy pokazanej w części 02 rys. 6, po przyjęciu, że podziałka jest równa 1000[m].

Rys. 4b Kopia zarysów oznaczona jako „żółta” z mapy pokazanej w części 02 rys. 6, sporządzona po przyjęciu, że bok siatki jest równy 1000[m].

Rys. 4c Kopia nazwana „żółtą” w postaci powiększonego szkicu odczytanych podstawowych rozmiarów obiektów z rys. 4b.

Wykorzystując powiększoną za pomocą programu ACAD kopię zarysów, rys. 4c, określiłem rozmiary interesujących obiektów z rys 4b.
Otrzymałem wielkości [m], :podane w tabeli „żółta”.

Tabela „Żółta”

Długość górnej części ogrodzenia Xo:                                                                             1185.2
Długość anteny Xa:                                                                                                         3445.4
Szerokość budynku nadawczego Xn:                                                                                  31.1
Długość budynku nadawczego Yn:                                                                                      21.6
Szerokość przypuszczalnego budynku elektrowni Xe:                                                       19.4
Długość przypuszczalnego budynku elektrowni Ye:                                                           30.9
Odległość między budynkami nadawczym i przypuszczalnym elektrowni Xne:                61.7
Odległość budynków mieszkalnych od przedniej ściany budynku nadajnika:                489.0

Jako ostatnią, najważniejszą, wziąłem pod uwagę mapę w postaci planu, przedstawionego na rys. 1, wykonanego w najmniejszej skali,
a więc najbardziej wiarogodnego, jednak bez podziałki. Tak jak zapowiedziałem to na początku, dla jej określenia wykorzystałem widniejący
na wszystkich mapach długość zachodniego fragmentu, środkowej części ogrodzenia Xo. Przyjąłem wartość średnią tej wielkości Xośr,
otrzymaną z wartości określonych: z kopii Żolibórz Xoż = 1175.9[m] oraz w  tabeli „bordowej” Xob = 1202.3 [m] i „żółtej” Xoż = 1185.2 [m].
Jest ona równa Xośr = (1175.9 + 1202.3 + 1185.2)[m]/3 = 3563.4/3 [m] = 1187.8 [m].
Wykorzystując program ACAD sprowadziłem ten plan, rys. 5a, do skali średniej, przedstawiony na rys. 5b i pomierzyłem
 rozmiary odpowiednich obiektów. Przestawia je tabela oznaczona jako „plan”.

Rys. 5a Kopia zarysów obiektów z obrazu „plan” pokazanego na rys. 1, wykonana za pomocą programu ACAD.

Rys. 5b Kopia planu z rys. 1 i rys. 5a z rozmiarami obiektów „sprowadzona” do Xopśr=1187.

Tabela „Plan”

Długość górnej części ogrodzenia                                                                                     1187.0
Długość anteny Xa:                                                                                                           4021.3
Szerokość budynku nadawczego Xn:                                                                                    32.1
Długość budynku nadawczego Yn:                                                                                        22.6
Szerokość przypuszczalnego budynku elektrowni Xe:                                                         37.4
Długość przypuszczalnego budynku elektrowni Ye:                                                             21.6
Odległość między budynkami nadawczym i przypuszczalnym elektrowni Xne:                  66.6
Odległość budynków mieszkalnych od przedniej ściany budynku nadajnika:                  454.6

Odczytane wartości z rys. 5b, nazwane „plan” zamieściłem w Tabeli „zbiorczej”, razem z rozmiarami wcześniej określonych obiektów
z kopii zarysów: „bordowej” i „żółtej”. Podałem również w trzeciej rubryce wartości średnie i w ostatniej, orientacyjne maksymalne
procentowe rozbieżności określone, w stosunku do: maksymalnej różnicy od średniej i minimalnej wartości rozbieżności od średniej,
który to sposób zapewnia wartość maksymalną rozbieżności.

Tabela „Zbiorcza”                                                     bordowa      żółta        plan        średnie      rozbieżności
Długość górnej części ogrodzenia Xo:                       1202.3     1185.2     1187.0      1191.5           0.9 %
Długość anteny Xa:                                                   3450.4     3445.4     4021.3      3639.0        1 1.1 %
Szerokość budynku nadawczego Xn:                            48.8         31.1         32.1          37.3         37.7 %
Długość budynku nadawczego Yn:                                23.6         21.6         22.6          22.6           4.6 %
Szerokość przypuszczalnego
                                budynku elektrowni Xe:               27.8         19.4         37.4          28.1          47.9 %
Długość przypuszczalnego
                              budynku elektrowni Ye:                 51.9         30.9         21.6          34.8           79.9 %
Odległość między budynkami nadawczym i
                     przypuszczalnym elektrowni Xne:           80.9        61.7          66.6          69.7           18.1 %

Na podstawie tej analizy można wnioskować, że skale wszystkich obrazów map zostały określone z zadawalającą dokładnością
rzędu Xop = 1 %, podobnie długości zachodniego fragmentu ogrodzenia zaznaczono na mapach stosunkowo dokładnie, z rozbieżnością
ok. Xap=11 %. Natomiast budynki naniesione zostały na mapach bardzo nie dokładnie, szerokości budynku nadawczego z maksymalnym
rozrzutem rzędu Xnp =38%, długości Ynp= 5 %,  budynku elektrowni: szerokości Xep= 48%, długości Yep= 80%, stąd rozrzuty odległości
między nimi wynoszą Xne 18%.  Dlatego też w dalszych rozważaniach wezmę pod uwagę wielkości odczytane z planu,
zamieszczone w Tabeli „plan”, jako najbardziej wiarogodne.

Muszę zaznaczyć, że jestem zawiedziony uzyskanymi wynikami, gdyż dostępne „historyczne” mapy nie dały jednoznacznej odpowiedzi
o umiejscowieniu i rozmiarach budynków Nadajnika. Na zakończenie pragnę zauważyć, że w przeprowadzonej analizie nie został uwzględniony
kształt budynku elektrowni, przyjąłem, że ma on kształt prostokąta. Natomiast na planie i niektórych mapach ma on kształt
„samochodu ciężarowego”.

Także nie uwzględniłem przesunięcie linii symetrii w stronę ewentualnego budynku elektrowni, co zostało uwidocznione na rys. 5b.
W kolejnej części uczynię próbę wykorzystania otrzymanych informacji, o rozmiarach i usytuowaniu budynków Nadajnika,
podanych w Tabeli „Plan” i na rys. 5b, do ich konfrontacji na tle dróg  i obiektów znajdujących się na  mapach współczesnych.
Głównie w stosunku do istniejącego budynku Stacji Transformatorowej, który przyjąłem jako punkt odniesienia dla identyfikacji położenia,
chociaż w przybliżeniu, obiektów znajdujących się na wykonanych zdjęciach podczas ich burzenia,
a mogących być fundamentami po budynku elektrowni.

LITERATURA:

[1] Trans-oceanic radio station-Warsaw, Poland.
William G. Lush, Fred E. Johnston, and J. Leslie Finch.
(Radio Corporation of America, New York), 1924.
[2] http://www.nadajnik-babice.pl/
[3]sekretariat@bgwm.pl

CIĄG DALSZY NASTĄPI